معنی در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم سرزنش ها گر کند خار مغیلان غم مخور

این بیت از غزل شماره ۲۵۵ حافظ است که معنی آن به شرح زیر است:

اگر در راه رسیدن به کعبه (هدف و مقصود خود) در بیابان قدم می‌گذاری، اگر خار مغیلان (سختی‌ها و مشکلات) تو را سرزنش و آزار داد، غم مخور.

شرح بیت:

در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم: اگر در راه رسیدن به هدف و مقصود خود قدم برداری، چه بسا که با سختی‌ها و مشکلاتی روبرو شوی.

سرزنش ها گر کند خار مغیلان غم مخور: خار مغیلان گیاهی خاردار است که در بیابان‌ها می‌روید. در اینجا، خار مغیلان نماد سختی‌ها و مشکلاتی است که در راه رسیدن به هدف و مقصود وجود دارد. شاعر می‌گوید اگر در این راه با سرزنش‌ها و آزارهای این سختی‌ها روبرو شدی، غم مخور و ناامید نشو.

مفهوم بیت:

این بیت به ما می‌آموزد که در راه رسیدن به هدف و مقصود خود باید صبور و مقاوم باشیم و از سختی‌ها و مشکلات نهراسیم. شاعر می‌گوید که اگر در این راه با مشکلاتی روبرو شدیم، باید به یاد داشته باشیم که این مشکلات موقتی هستند و در نهایت به هدف خود خواهیم رسید.

آرایه‌های ادبی:

جناس: در و گر

مراعات نظیر: بیابان و خار مغیلان

تشخیص: سرزنش کردن خار مغیلان