درباره یخدان ها و یخچال های قدیمی تحقیق کنید

«یخدان‌ها و یخچال‌های قدیمی»، سازه‌هایی بودند که در گذشته برای تولید و نگهداری یخ در فصل زمستان و استفاده از آن در فصل تابستان ساخته می‌شدند. این سازه‌ها در مناطق کویری و کم آب ایران، از جمله اصفهان، یزد، کرمان، خراسان و فارس، کاربرد زیادی داشتند.

«نحوه تولید و برداشت یخ»

در قدیم افرادی مسئول تهیه و توزیع یخ بودند که به آنها یخچال‌دار می‌گفتند. این افراد در شب‌های زمستان داخل حوضچه‌ها تا سطح معینی آب می‌ریختند. در آن زمان سرمای شب به قدری زیاد بود که تا صبح آب حوضچه یخ می‌زد. هرشب ارتفاع آب را در حد چند سانتی‌متر اضافه می‌کردند. این کار هرشب تکرار می‌شد تا قطر یخ به اندازه عمق حوضچه برسد.

سپس یخچال‌داران در هنگام صبح با ابزارهای خاصی یخ‌ها را تکه می‌کردند، به مخزن یخ می‌برند و داخل گودال می‌ریختند. برای اینکه قطعه‌های یخ‌ به هم نچسبند، بین آنها کاه یا ساقه گندم قرار می‌دادند، سپس لایه بعدی یخ را روی آن می‌گذاشتند.

در نهایت با پر شدن گودال، ورودی یخچال نیز با کاهگل پوشیده می‌شد تا هیچ نور و گرمایی به داخل نفوذ نکند. این یخ‌ها در گودال‌ها باقی می‌ماندند تا در تابستان به فروش برسند. درب یخچال‌ها فقط در ابتدای صبح و غروب آفتاب که هوا خنک‌تر بود باز می‌شد. یخ‌ها تا پایان تابستان، آب خنک مردم شهر را فراهم می‌کردند.